DIETA SCD – INFORMACJE OGÓLNE

Dieta Specyficznych Węglowodanów, znana w skrócie jako dieta SCD, nie jest wbrew powszechnej opinii dietą niskowęglowodanową. Nie powinna być również nazywana dietą orzechową. 

Zakładając, że w przeciętnym przepisie na placek SCD (niewielka keksówka; przykładowy skład: mąka kokosowa, jaja, mleko roślinne, przecier gruszkowy), używa się około 1/2 szklanki miodu, co przeliczając stanowi około 180 g produktu, ilość zawartych w wypieku węglowodanów łatwo przyswajalnych (jedynie ze źródła miodu) przekracza 130 g. Ta granica dyskwalifikuje dietę SCD, aby można było ją określić jako niskowęglowodanową. Sceptycy zauważą, że nikt przecież nie zje całego placka, aby zapewnić sobie odpowiednią podaż węglowodanów. I mają rację!

Należy jednak pamiętać, że w ciągu dnia na naszym talerzu powinny się również znaleźć warzywa (podstawa diety, źródło witamin, węglowodanów, błonnika pokarmowego), 2-3 porcje owoców (kolejne źródło witamin, węglowodanów, błonnika pokarmowego), naturalne soki warzywne/ owocowe/ warzywno-owocowe (następne źródło witamin, węglowodanów). Dodatkowo – w zależności od etapu diety, powinny się także pojawić różnego rodzaju dozwolone mąki SCD (przyp.: zabronione są mąki ze zbóż, kukurydzy, ziemniaków), które również zawierają węglowodany. W prawidłowo skomponowanej diecie, odpowiednio prowadzonej i stosowanej, Dieta Specyficznych Węglowodanów nie powinna należeć do tych niskowęglowodanowych. Powinniśmy się również wystrzegać przed dążeniem do ograniczenia węglowodanów.

Wracając jednak do podstaw.

Czym jest Dieta Specyficznych Węglowodanów?

Głównym celem diety SCD jest przywrócenie równowagi środowiska (w tym równowagi mikrobiologicznej) w jelitach oraz przywrócenie prawidłowego procesu trawienia pokarmów i wchłaniania. Podstawą do podjęcia działań jest m.in.: obecność niestrawionej skrobi oraz włókna warzyw w kale, niskie pH stolca (kwaśny odczyn, kwaśny zapach) – spowodowane fermentacją jelitową niestrawionych resztek pokarmu, biegunki lub luźny stolec, widoczne resztki zbóż i warzyw w kale (mimo prawidłowego gotowania i dobrego gryzienia pokarmów), choroby jelit.

Dieta została opisana w książce „Breaking the Vicious Cycle” autorstwa Elaine Gottschall, biochemika badającego wpływ żywności na organizm człowieka oraz matki dziecka chorego na ciężką postać wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Książka jest zwieńczeniem wieloletnich badań i obserwacji doktora Sidney’a Haas’a, który przy pomocy diety eliminacyjnej wyleczył setki osób chorych na celiakię. To on stworzył teorię działania diety eliminującej węglowodany złożone oraz opublikował pierwszy artykuł dotyczący działania i podstaw stosowania diety u osób z chorobą trzewną (celiakią). Książka została wydana ponad 20 lat temu,  zawiera wyjaśnienie dotyczące biochemicznych reakcji zachodzących w jelitach w momencie, kiedy węglowodany złożone z różnych przyczyn nie mogą być strawione. Opisano także zasady stosowania diety i zamieszczono podstawowe przepisy. Lektura obowiązkowa, ale nie jedyna, a dla mnie – niewystarczająca w wielu kwestiach. Nie ma polskiej wersji językowej.

W jakich jednostkach chorobowych może być dieta pomocna?

Prawidłowo stosowana dieta SCD jest bezpieczna i odżywcza.

Choroby, w których najczęściej stosowana jest Dieta Specyficznych Węglowodanów to:

• choroba Leśniowskiego -Crohna,
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego (colitis ulcerosa),
• celiakia (choroba trzewna),
• nadwrażliwość pokarmowa (alergiczna i niealergiczna),
• grzybica jelit,
• przerost mikroflory jelitowej (SIBO),
• zespół jelita drażliwego (IBS),
• przewlekła biegunka bądź przewlekłe zaparcie,
• problemy z trawieniem węglowodanów,
• zespół przeciekającego jelita,
• autyzm (gdy jest wskazanie),
• choroby o podłożu autoimmunologicznym.

Ogólne zasady stosowania diety zmieniają się w zależności od współwystępujących chorób, alergii i nadwrażliwości pokarmowej nie związanej z alergią, a także od indywidualnej tolerancji produktów. Przykładowo: kakao w diecie SCD jest niedozwolone, jednak wiele osób bez żadnych negatywnych objawów może kakao spożywać. Należy jednak zachować ostrożność, a przede wszystkim umiar w jego używaniu w przepisach. Podejście do Diety Specyficznych Węglowodanów może też się różnić w zależności od ogólnej dyspozycyjności pacjenta. Dieta prowadzona jest przede wszystkim etapami, rozpoczynając niemal każdorazowo etapem wstępnym (Intro).

Tempo zmian tych etapów może być jednak szybsze, jeśli organizm sprawnie się regeneruje lub wolniejsze, jeśli jelito jest bardzo zniszczone. Sprawa sposobu prowadzenia diety pozostaje do rozstrzygnięcia oddzielnie dla każdego pacjenta, któremu zaleca się wyeliminowania skrobi, cukru, laktozy i wszystkich źródeł węglowodanów złożonych.

Zapraszam również do zapoznania się z uzupełnieniem wykładu o diecie SCD w terapii autyzmu.

Pozdrawiam!